Wat is een burnout?

Het woordenboek der geneeskunde schrijft het volgende over een burnout:

Toestand van lichamelijke, emotionele en psychische uitputting, het gevolg van emotioneel belastende werksituaties waarin intensief en langdurig met mensen wordt gewerkt; symptomen zijn: vermoeidheid, slapeloosheid, prikkelbaarheid, depressie, afstandelijkheid, twijfel aan eigen bekwaamheid, verslavingsdrang.

Iedereen heeft het wel eens heel druk, loopt regelmatig rond met spanning of stress en/of is erg moe. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn. De problemen ontstaan als de aan u gestelde eisen hoger zijn dan u op dat moment aankunt én als deze overbelasting te lang aanhoudt. Deze hoge eisen kunnen aan u worden gesteld door uw omgeving, bijvoorbeeld door uw werkgever. Ook kunt u zichzelf structureel te hoge eisen opleggen. Om aan de gestelde eisen te voldoen put u zichzelf steeds verder uit. Lange periodes van spanning of stress kunnen zich uiteindelijk ontwikkelen tot een burnout.

Een burnout komt neer op het emotioneel, lichamelijk en psychisch uitgeput  zijn met alle klachten en gevolgen van dien, het betekent  “opgebrand” zijn. Dagelijkse dingen als koken of boodschappen doen lukken niet meer, zelfs het beantwoorden van een telefoontje kan teveel moeite zijn.

Een op zich kleine gebeurtenis kan de druppel zijn die de emmer doet overlopen en dan is de koek op. U kunt de moed niet meer opbrengen om uw bed uit te komen en u kunt om niets in huilen uitbarsten om hier vervolgens ook niet meer mee te kunnen stoppen. U kunt urenlang wezenloos voor u uit zitten staren zonder dat er iets uit uw handen komt. U kunt niet meer goed functioneren en meedraaien in het gewone dagelijkse leven. U kunt misschien niet meer werken en ook het functioneren binnen uw gezin is eigenlijk teveel. Dat dit niet zonder gevolgen blijft, is duidelijk.

Een burnout ontstaat niet van de ene dag op de andere, het is een heel geleidelijk proces. Hoe langer de situatie van overbelasting duurt, des te meer klachten u waarschijnlijk zult krijgen. Dit heeft ook weer effect op de herstelperiode. Soms wordt zelfs beweerd dat het evenveel tijd kost om te herstellen van een burnout als de tijd die het heeft gekost om een burnout te ontwikkelen.

Het stellen van de diagnose

“Gefeliciteerd mevrouw, als beloning voor uw tomeloze inzet en keihard werken, krijgt u een burnout” of “Van harte meneer, u heeft een burnout als waardering voor uw 80-urige werkweken.”

Nee, op deze wijze krijgt u de diagnose gelukkig niet te horen. Het is sowieso moeilijk om een goede duidelijke diagnose te stellen omdat burnout als ziekte niet wordt onderkend door het standaard handboek voor psychische aandoeningen (DSM; Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).

Of u lijdt aan een burnout kan gemeten worden aan de hand van een vragenlijst die onder andere  ontwikkeld is door Maslach. Deze vragenlijst, de Maslach Burnout Inventory (MBI), bevat ongeveer 20 vragen die betrekking hebben op een burnout. Naast deze vragenlijst zijn er verschillende andere vragenlijsten in omloop die eigenlijk hetzelfde meten alleen in andere bewoordingen of met net iets andere vragen.

Hoewel er dus geen duidelijke definitie is van een burnout zijn de professionals zoals huisartsen, psychologen en psychotherapeuten wel in staat om het beeld vrij makkelijk te herkennen. Daarnaast zijn er op internet heel veel zelftesten te doen. U kunt de uitslagen daarvan altijd als indicatie gebruiken maar een echte diagnose zal door een medisch specialist, zoals een arts of psycholoog, gesteld moeten worden.

Om een burnout op de juiste wijze te behandelen is het van groot belang om de juiste diagnose te stellen. Bij wat is het verschil met… kunt u lezen wat de verschillen zijn tussen een burnout, stress, overspannenheid en een depressie.
Wanneer u zichzelf of iemand in uw (directe) omgeving herkent in de informatie op deze website dan raden wij u aan om contact op te nemen met een medisch specialist zoals de huisarts, een psycholoog of psychotherapeut.